Bireysel Giri■imler

D²■ ⁿlkelerde ise gerek cinsellik gerek di≡er konularda ' uygunsuz' on-line yay²nlar yapanlar ancak bireysel yapt²r²mlarla engellenebiliyor. Bir ⁿlkenin hukuk makamlar²n²n, o ⁿlkede zararl² yay²n yapan bir Web sitesini zaten mevcut olan yasalar τerτevesinde kapatmalar² mⁿmkⁿn. ╓zellikle ABD'de bunun ÷rnekleri de var. Ancak, milyonlarca sitenin hepsini ara■t²r²p bir denetimde bulunmak pek mⁿmkⁿn de≡il. Bu yⁿzden yapt²r²mlar sadece bir ÷rnek te■kil edebiliyor veya psikolojik etki yarat²yor.

Kullan²c²lar da bu tⁿr yapt²r²mlardan pay²n² alabiliyor. ╓rne≡in ▌ngiltere'de Martin Crumpton isminde bir bilgisayar dan²■man², Internet'ten zararl² malzemeler τekmekten dolay² yarg²lanan ilk ki■i oldu. Crumpton τocuklar²n g÷rⁿntⁿlendi≡i pornografik resimler indirmek nedeniyle alt² ayr² suτtan yarg²land² ve ⁿτ ay hapis cezas² ald². Elbette yasalar kar■²s²nda bu tⁿr giri■imler suτ say²lsa bile denetimi τok zor.

╓te yandan, ÷zellikle 18 ya■²ndan kⁿτⁿkleri zararl² yay²nlardan korumak iτin son derece etkili bireysel τ÷zⁿmler var. Bunlar²n ba■²nda kelime taray²c² yaz²l²mlar geliyor. Bunlar²n aras²nda SurfWatch, Cyber Patrol ve Net Nanny say²labilir. 50 dolara sat²lan ve gⁿncelle■tirilmesi iτin ayl²k 6 dolar ÷deme gerektiren SurfWatch, pornografik olarak nitelendirilen 1600 siteye eri■imi engelliyor. Yaz²l²m ayr²ca adresinde cinsel iτeri≡i τa≡r²■t²racak gibi kilit isimler bulunan sitelere eri■imi de engelliyor. Ancak yaz²l²m² ⁿretenler, ▌ngiltere'deki Middlesex y÷resi ile ilgili referanslara ula■²lmas²n² da engelledi≡i iτin ' sex' gibi kilit bir ismi listeye koymam²■lar. Net Nanny ise bu sorunu k÷kⁿnden hallediyor. Bu yaz²l²m² kuran ebeveynler, uygunsuz Web sayfalar²nda geτebilecek kilit s÷zcⁿkleri yaz²l²m²n listesine kendileri ekliyorlar. S÷zcⁿklerin ba■²nda ve sonunda birer bo■luk b²rak²ld²≡²nda, ' Middlesex' s÷zcⁿ≡ⁿndeki gibi problemler de ortadan kalk²yor. ╓nceden belirli bir ■ifre verilmeden ba≡lan²lmaya τal²■²lan bir Web sitesinde s÷z konusu s÷zcⁿklere rastland²≡²nda ba≡lant² kesiliyor, hatta monit÷r kapan²yor. ▌stenirse bu giri■im ebeveynlere bir not ile iletiliyor. Cinsel iτerikli baz² Web sitelerinin bu tⁿr giri■imleri destekledi≡i de g÷rⁿlⁿyor: Baz² siteler Net Nanny'ye bildirilen s÷zcⁿklerle kendi sayfalar²ndaki s÷zcⁿklerin τak²■mayabilece≡ini ÷ng÷rmⁿ■ olacaklar ki, sayfa sonlar²na 150-200 s÷zcⁿklⁿk bir liste koyuyorlar. Bu ticari ⁿrⁿnlerin yan²nda, yine ebeveynlerin kullanabilece≡i ⁿcretsiz yaz²l²mlar da var. PC ve Mac ortam²nda τal²■an Cyber Patrol bunlardan biri.ABD'de ve dⁿnyan²n di≡er ⁿlkelerinde Internet'i denetim alt²na almak iτin ÷nerilen yasalara tepki g÷steren bⁿyⁿk yaz²l²m firmalar² da, kⁿτⁿkleri (ve tabii cinsel iτerikli ve pornografik Web sayfalar²ndan rahats²z olabilecek yeti■kinleri) korumak iτin ba■ka y÷ntemler bulunabilece≡ini s÷ylⁿyorlar. Bu ÷nlemler aras²nda Web sayfalar²n²n, filmlerde, bilgisayar oyunlar²nda ve baz² mⁿzik eserlerinde oldu≡u gibi ÷nceden belirlenmi■ bir harf sistemine g÷re puanlanmas² (X, XXX, R gibi) var.

WWW Konsorsiyumu'nun da destekledi≡i bu ÷neri kabul edilirse, HTTP protokolⁿne bir puanlama alan² eklenecek. B÷ylece kullan²c²lar ÷zel bir yaz²l²mla hangi Web sayfalar²na eri■ip hangilerine eri■mek istemediklerini kendileri belirleyebilecek. Tⁿm Internet'e uygulanabilecek benzer bir pualama sistemi Microsoft, Netscape ve Progressive Networks gibi firmalar²n yer ald²≡² bir grup taraf²ndan da ÷neriliyor.

╟÷zⁿm Zaten Var

G÷rⁿldⁿ≡ⁿ ⁿzere Internet'e sansⁿr koymak pek mⁿmkⁿn de≡il. Belki Tⁿrk Telekom'un Tⁿrkiye'de Internet altyap²s²n² hizmete sokmay² sⁿrekli ertelemesinin ard²nda Internet'i denetleme aray²■lar² var. Ancak ■unu unutmamal²: Internet'teki pornografik yay²nlar kⁿτⁿkleri etkilemesin diye u≡ra■²rken, ba■a τ²kamay²p tⁿm Internet'e kar■² olursak, onlar²n tⁿm gelece≡ini de yok edebiliriz. Zira Internet her ■eyden ÷nce bir bilgi kayna≡²; belki yak²nda dⁿnyan²n ⁿnlⁿ kⁿtⁿphanelerindeki bⁿtⁿn kitaplar² evimizden τ²kmadan, bilgisayar ekran²ndan okuyabilece≡iz. ▄stelik Internet ⁿzerinde ticaret gitgide yayg²nla■²rken ve yava■ yava■ vazgeτilemez bir ekonomik unsur haline gelirken Tⁿrk firmalar²n²n bu olanaktan yoksun kalmas² ku■kusuz rekabet e■itli≡ini bizim aleyhimize bozacak.

Internet savunucular², bugⁿn Internet iτin en az gerekli ■eyin d²■ mⁿdahale oldu≡unu s÷ylⁿyorlar. Yukar²daki ÷rneklerde de g÷rⁿldⁿ≡ⁿ gibi, asl²nda devletin d²■ar²dan mⁿdahalesi sorunu τ÷zece≡ine bⁿyⁿmesine ve daha karma■²k bir hal almas²na yol aτ²yor. Net Nanny gibi bilgisayar dⁿnyas²n²n iτinden gelen τ÷zⁿmler sorunu daha efektif ■ekilde halledebiliyor. Kⁿτⁿk τapl² okur anketimize gelen cevaplar, genelde sansⁿre kar■² olundu≡unu, ancak 18 ya■²ndan kⁿτⁿkler iτin endi■elenildi≡ini g÷steriyor. B÷yle bir yaz²l²m veya Web sayfalar²na getirilecek bir puanlama sistemi bu endi■eyi de ortadan kald²racak.

▐unu da unutmamal²: 18 ya■²ndan kⁿτⁿk bir ki■inin siberseksle tan²■abilmesi iτin bir bilgisayar, bir telefon hatt², bir modem ve Internet Servis Sa≡lay²c²lardan birinde aτ²lm²■ ■ifreli bir hesap gerekiyor. Oysa, b²rak²n herhangi bir gazete bayiinde ya■ sorulmaks²z²n sat²lan pornografik yay²nlar², gⁿnlⁿk gazeteler ve televizyon kanallar² bile kimi zaman kⁿτⁿkler iτin daha zararl² g÷rⁿntⁿlere yer veriyorlar. ╓zel bir TV kanal²nda gece yar²s²ndan sonra bir ' talk-show' program² sunan Okan Bayⁿlgen, ■÷yle savunuyor zaman zaman yer verdi≡i erotik g÷rⁿntⁿleri: ' As²l pornografik olan, ■iddet sahneleri iτeren, insanlar²n ÷zel ya■amlar²na tecavⁿz eden ' reality-show'lar.'

╟o≡unlu≡un tepkisini τeken di≡er Web sayfalar²n²n ise bizzat kullan²c²lar taraf²ndan engellenebilece≡i dⁿ■ⁿnⁿlⁿyor. Zira Internet'te konu■ma ve fikir beyan etme ÷zgⁿrlⁿ≡ⁿ iki y÷nlⁿ τal²■²yor: bir Web sayfas²na kar■² τ²kan kullan²c²lar yeterli say²da e-mail g÷nderip sayfay² protesto ederse, sayfay² haz²rlayanlar kendilerini geri ad²m atmak zorunda hissediyorlar. Bu, bir sitenin kapat²lmas²na kadar gidebiliyor.

Tⁿm bunlardan ■u sonuτ τ²kar²labilir: Internet'i ayr² bir medya olarak de≡erlendirmek, ona farkl² bir anlam yⁿklemek yanl²■. Kimse Internet'in bir ⁿtopya oldu≡unu s÷ylemiyor - bir ⁿtopya da de≡il zaten! Ba■ta da belirtti≡imiz gibi, Internet gerτek ya■am²n tam bir yans²mas² sadece. Ama di≡er medyalara k²yasla tek bir fark² var: sesiniz en az kar■²n²zdaki kadar gⁿτlⁿ τ²kabilir: fikirlerine kar■² olduklar²n²z yaz²larla, resimlerle kendi yollar²nda ilerliyorlarsa, siz de ayn² malzemelerle onlara kar■² durabilirsiniz.